Ποια είναι η κροταφογναθική διάρθρωση;
Είναι η άρθρωση, η οποία συνδέει την κάτω γνάθο με το κρανίο. Υπάρχουν δύο κροταφογναθικές διαρθρώσεις, μία από κάθε πλευρά. Η κάτω γνάθος δεν αποτελεί πραγματικό τμήμα του κρανίου, αλλά μία ξεχωριστή ανατομική οντότητα, η οποία κυριολεκτικά «κρέμεται» από το κρανίο με ένα σύνολο μυών, τενόντων και συνδέσμων.
Τι σημαίνει δυσλειτουργία της κροταφογναθικής διάρθρωσης;
Η δυσλειτουργία της κροταφογναθικής διάρθρωσης (σύνδρομο ΚΓΔ) είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγραφούν ορισμένες διαταραχές στις αρθρώσεις των γνάθων ή στους μύες που ελέγχουν τις κινήσεις τους.
Ποια είναι τα συμπτώματα της δυσλειτουργίας της ΚΓΔ;
Οι κροταφογναθικές δυσλειτουργίες μπορούν να προκαλέσουν θόρυβο που ακούγεται στην άρθρωση όταν ανοίγει και κλείνει η γνάθος, πονοκεφάλους, πόνο στις γνάθους, «κλείδωμα» της κάτω γνάθου όταν κλείνει ή ανοίγει το στόμα, περιορισμένη δυνατότητα να ανοίξει το στόμα, πόνο μπροστά από το αυτί, πόνο που επεκτείνεται στους ώμους, στο λαιμό και στη ράχη, σπασμό ή πόνο στους μύες που χρησιμοποιούνται για τη μάσηση.
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εκληφθούν ως μέρος του συνδρόμου της ΚΓΔ, αλλά στην πραγματικότητα να προκαλούνται από κάποια άλλη κατάσταση είναι: ναυτία, πόνος αυτιών, εξασθένιση ακοής, «θόρυβοι» στα αυτιά, γνωστοί ως εμβοές, ίλιγγος και θολή όραση.
Ποιες είναι οι αιτίες της δυσλειτουργίας της ΚΓΔ;
Οι ακριβείς αιτίες των κροταφογναθικών δυσλειτουργιών αποτελούν ακόμη αντικείμενο συζήτησης. Το 90% των ανθρώπων με δυσλειτουργίες της ΚΓΔ είναι γυναίκες σε ηλικία τεκνοποίησης. Πολλές φορές η ΚΓΔ συνδέεται με ακατάλληλες δραστηριότητες όπως το «σφίξιμο» ή το «τρίξιμο» των δοντιών, το χασμουρητό ή το γέλιο με το στόμα πάρα πολύ ανοιχτό, το μάσημα σκληρών τροφών, τσίχλας κ.ά.
Άλλες αιτίες δυσλειτουργίας της ΚΓΔ είναι οι ακόλουθες: ανώμαλη δομή της κροταφογναθικής διάρθρωσης εκ γενετής, οδοντιατρικές εργασίες που απαιτούν παρατεταμένη και ευρεία διάνοιξη του στόματος, αθλητικές κακώσεις και τραύματα από τροχαία ατυχήματα που έχουν επιπτώσεις στους μύες της μάσησης, ασθένειες όπως η οστεοαρθρίτιδα, ιατρικές διαδικασίες όπως η ενδοτραχειακή διασωλήνωση, απώλεια δοντιών, μη σωστή σχέση των γνάθων μεταξύ τους, κακή σύγκλειση των δοντιών και άγχος.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Τα αποτελέσματα του ιατρικού ιστορικού και της φυσικής εξέτασης είναι εκείνα που οδηγούν στην υποψία μιας κροταφογναθικής δυσλειτουργίας. Εργαστηριακές εξετάσεις χρησιμοποιούνται συχνά για να αποκλείσουν κάποιες άλλες ασθένειες που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα. Η οδοντιατρική ακτινολογία μπορεί συχνά να βοηθήσει στη διάγνωση.
Ποια είναι η θεραπεία;
Η αρχική θεραπεία των κροταφογναθικών δυσλειτουργιών περιλαμβάνει τον προσδιορισμό των ενεργειών που χειροτερεύουν τα συμπτώματα, όπως οι κινήσεις ελέγχου της ΚΓΔ, η ευρεία διάνοιξη του στόματος, το «σφίξιμο» και το «τρίξιμο» των δοντιών. Πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι κάνουν αυτά τα πράγματα.
Άλλα μέτρα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των κροταφογναθικών δυσλειτουργιών είναι τα ακόλουθα: εφαρμογή θερμών/ψυχρών επιθεμάτων, μαλάξεις στην περιοχή της ΚΓΔ, αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά και αγχολυτικά φάρμακα, φυσικοθεραπεία, η οποία μπορεί να περιλάβει ήπιες ασκήσεις στις γνάθους, θεραπεία χαλάρωσης, διατροφή με μικρές μπουκιές, που να μη περιλαμβάνει σκληρές τροφές, αποφυγή μάσησης τσίχλας και έλεγχο του άγχους.
Εάν τα παραπάνω αποτύχουν πρέπει να γίνει επίσκεψη σε οδοντίατρο ειδικευμένο στις κροταφογναθικές δυσλειτουργίες. Σε βαριές περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται σε άλλες θεραπείες, η χειρουργική επέμβαση και η χρήση μοσχευμάτων για την αντικατάσταση της άρθρωσης μπορούν να καταστούν αναγκαία.
Τι μπορεί να γίνει προληπτικά;
Η πρόληψη των κροταφογναθικών δυσλειτουργιών δεν είναι πάντα δυνατή. Εντούτοις τα παρακάτω μέτρα μπορούν να είναι χρήσιμα στην αποφυγή ή την ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων του συνδρόμου της ΚΓΔ:
Διόρθωση συνηθειών, κυρίως με τη χρήση των προσωρινών πλαστικών συσκευών, γνωστών σαν «νάρθηκες προστασίας» για να αποτρέπεται το «σφίξιμο» και το «τρίξιμο» των δοντιών, αποφυγή κακώσεων στην περιοχή των ΚΓΔ, αποκατάσταση ελλειπόντων δοντιών και διόρθωση οδοντογναθικών ανωμαλιών.
Ποια είναι τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα;
Οι παρατεταμένες κροταφογναθικές δυσλειτουργίες μπορούν να οδηγήσουν στην παραμόρφωση της άρθρωσης και στη διαταραχή της σχέσης γνάθων και δοντιών. Για πολλούς ανθρώπους με σύνδρομο ΚΓΔ δεν υπάρχει κανένα μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα, ενώ σε άλλους ασθενείς τα συμπτώματα μπορεί να υποχωρήσουν χωρίς καμιά θεραπεία.
Επιμέλεια κειμένου: Βασίλειος Φ. Μέγας